Ar gyfer Mis Hanes Pobl Dduon, buom yn dathlu ein hoff arloeswyr dawns – o ddyfeiswyr ‘locking’ i’r rhai a luniodd ddyfodol dawns. Dewch i adnabod y rhestr anhygoel o’r bobl hynny fu’n paratoi’r ffordd i ni heddiw!
Y Brodyr Nicholas
Daeth Fayard & Harold yn un o actau dwbl mwyaf poblogaidd canol yr 20fed ganrif. Roedden nhw’n rhagori mewn amrywiaeth o dechnegau, a dawnsio tap yn benodol.
James Brown
Hyrwyddwr cerddoriaeth ffync a ffigwr o bwys yng ngherddoriaeth a dawns yr 20fed ganrif.
Gregory Hines
Un o’r dawnswyr tap enwocaf erioed. Bu Hines yn serennu mewn mwy na deugain o ffilmiau a gwnaeth ei farc ar Broadway hefyd yn ystod ei oes.
The Black Resurgents
Grwpiau Arloesol Boogaloo & Stepping rhwng y 1960’au – 1970’au yn Oakland.
The Lockers
Yn derbyn y clod am ddyfeisio ‘Locking’ yn y 1970au. Ymhlith yr aelodau roedd Don “Campbellock” Campbell & Greg “Campbellock Jr.”
Geoffrey Holder
Roedd Geoffrey Holder, yr eicon diwylliannol, yn ddawnsiwr, coreograffydd, actor, dylunydd ac arlunydd; fe’i ganed yn Nhrinidad ac roedd yn gweithio yn Efrog Newydd.
Tyrone Proctor
Dawnsiwr ‘soul train’ yn y 1970au ac arloeswr ‘waacking’.
The Black Messengers
Wedi’i ffurfio ym 1972, fe wnaeth y grŵp arloesi techneg ‘Boogaloo’ o “posing hard” a fyddai’n datblygu i fod yn ‘popping’.
Alvin Ailey
Dawnsiwr, cyfarwyddwr, coreograffydd, ac actifydd a sefydlodd Theatr Ddawns Americanaidd Alvin Ailey ym 1958.
Pearl Primus
Cenhadwr dros y ddawns Affricanaidd. Roedd hi’n ddawnswraig, coreograffydd ac anthropolegydd a chwaraeodd ran bwysig yn y dasg o gyflwyno dawns Affricanaidd i gynulleidfaoedd Americanaidd.
Josephine Baker
Dawnswraig a chantores Ffrengig a aned yn America ac yn un oedd yn symbol o harddwch a bywiogrwydd diwylliant Du America; ysgubodd ddinas Paris yn y 1920au.
Elroy Josephz
Dawnsiwr, actor, cynhyrchydd ac athro Jamaicaidd-Brydeinig. Chwaraeodd ran ganolog yn y dasg o newid sut mae dawns fodern yn cael ei haddysgu a’i pherfformio.
Katherine Mary Dunham
Dawnswraig, coreograffydd, awdures, addysgwraig, anthropolegydd, ac actifydd cymdeithasol. Cafodd ei galw’n “fatriarch a mam frenhines dawns Ddu.”
Berto Pasuka
Sylfaenydd Les Ballet Negres, cwmni dawns Du cyntaf Ewrop yn 1946.
Buddy Bradley
Dawnsiwr a choreograffydd yn y 1930au ac yn ddiweddarach. Ef oedd y dawnsiwr Du cyntaf i lunio coreograffi sioe o ddawnsiwyr gwynion i gyd yn Llundain.
The Electric Boogaloos
Fe’i sefydlwyd gan Boogaloo Sam yn Fresno, California ym 1977. Ymhlith yr aelodau roedd Poppin Pete, Skeeter Rabbit a Sugar Pop.
I Dance Jazz (IDJ)
Cafodd y grŵp hwn ei ffurfio yn y 1980au ac roedd y dawnswyr hyn o’r DU yn arloeswyr mewn arddull dawns jazz oedd yn asio traddodiadau jazz gwerinol, tap, bale, dawnsfeydd India’r Gorllewin ac Affrica. Câi’r rhain eu hymarfer yn bennaf gan ddawnswyr gwrywaidd Du o gymunedau mewnfudwyr tlawd ar draws y DU, ac roedden nhw’n adnabyddus am eu gwaith troed cywrain, triciau anhygoel, a’u hegni diflino.
